Жолооч таны санхүүгийн мэдлэгт дусал нэмэр

Машин худалдаж авах

Машин худалдаж авахаасаа өмнө

Машин худалдаж авахаасаа өмнө та дараах зүйлийн талаар бодоорой. Үүнд:

• Машин худалдан авч, эзэмшихэд гарах зардал;
• Машин худалдан авахын тулд мөнгө хуримтлуулах;
• Зээл авах шаардлагатай эсэх;
• Ямар даатгалд даатгуулах гэх мэт.

Машин худалдан авч, эзэмшихэд гарах зардал

Машин худалдан авахаасаа өмнө машины дилер, зар мэдээ, сонин сэтгүүл, цахим хуудаснаас машины үнийн харьцуулалт хийж судлах боломжтой.

Машин худалдан авахад дараах нэмэлд зардал гардаг. Үүнд:

• Бүртгэлийн хураамж;
• Даатгал;
• Бензин, түлш. Ямар машин худалдан авахаа шийдэхээсээ өмнө өөр, өөр түлш ашигладаг машины шатахууны зардал ямар байдаг талаар судалгаа хийж үзээрэй.
• Засвар үйлчилгээ. Ямар машин худалдан авахаа шийдэхээсээ өмнө янз бүрийн машины найдвартай байдал болон сэлбэгийн үнийн талаар судлаарай. Энэ нь хожим засвар үйлчилгээнд хэр их мөнгө төлөх шаардлагатайг тооцоход тусална.  

Машин худалдан авахын тулд мөнгө хуримтлуулах

Ирээдүйд машин худалдан авахаар төлөвлөж байгаа бол эхлээд машины үнийг бүхэлд нь, эсвэл тодорхой хувийг нь хуримтлуулах замаар худалдан авах зорилго тавих нь зүйтэй. 

Машин худалдан авахын тулд зээл авах

Машин худалдан авахын тулд зээл авахаасаа өмнө дараах зүйлсийг тунгаан бодоорой:

• Танд үнэхээр машин хэрэгтэй юу? Жишээ нь, зарим хүмүүс ажил руугаа явахын тулд зайлшгүй машин барих хэрэгтэй, харин зарим хүмүүст машин хэрэггүй боловч машинтай байхыг хүсдэг. Таны худалдан авч буй зүйл танд үнэхээр хэрэгтэй юу? Эсвэл та тухайн зүйлийг авахыг хүсч байна уу? гэдгээ эргэцүүлэн бод.
• Хэрэв танд машин үнэхээр хэрэгтэй бол:
• Ямар үнэтэй машин авах;
• Мөнгө зээлэхгүйгээр машин худалдан авах өөр арга зам байгаа эсэх. Жишээ нь, мөнгө зээлэхгүйгээр машин авахын тулд мөнгөө хуримтлуулж эхлэх, машин худалдан авахаа түр хойшлуулах гэх мэт. 
• Зээл авахаас өөр арга зам байхгүй бол өөр газраас хямд машин авах боломж байгаа эсэх. 
• Машин худалдан авах зорилгоор авсан зээлийн үндсэн болон хүүний төлбөрийг төлөх чадвартай эсэх. 

Хаанаас машин худалдаж авах вэ?

Та машин эзэмшигчээс, эсвэл машин борлуулагчаас худалдан авч болно. Чанартай машиныг боломжийн үнээр худалдан авахын тулд дараах зөвлөмжийг анхаарна уу.

Зар. Машин худалдан авахаар хайж байгаа бол нэн тэргүүнд сонин, сэтгүүлийн “машин худалдана” гэсэн зар, онлайн машины худалдааны цахим хуудаснуудаас эхлээрэй. Зар сурталчилгаанаас харсан машиныг тухайн машины борлуулагч, эзэмшигч нь хямдралтай худалдаж байж магадгүй.  

Туршилтын жолоодлого. Таны сонирхож тухайн машин танд тохиромжтой, сайн машин эсэхийг шалгахын тулд туршилтын жолоодлого хийх хэрэгтэй. Туршилтын жолоодлогыг цаг заваа зарцуулан няхуур хийх нь зүйтэй. Харанхуйд машины сэв, эвдрэл гэмтэл харагдахгүй учир машиныг ямагт өдрийн цагаар гэрэлд ажиглаж шалгаарай. Машин сайн мэддэг найзаа дагуулж явах талаар бодож үзээрэй. Туршилтын жолоодлого хийсний дараа найзаасаа саналыг нь сонсоорой.

Чадварлаг механикчийн туслалцаа авах. Машиныг сайн шалгаж авах өөрийн чадвартаа эргэлзэж байвал чадварлаг механикчийн туслалцаа аваарай.

Машин борлуулагчаас худалдан авах. Машины борлуулагчаас машин худалдан авах нь заримдаа эзэмшигчээс нь шууд худaлдан авахаас үнэтэй байдаг. Гэвч сонголт ихтэй, түүнчлэн танд баталгаа (хэрэв тухайн машиныг худалдан авснаас хойш тодорхой хугацаанд механик гэмтэл учирвал үнэ төлбөргүй засвар үйлчилгээ үзүүлэх баталгаа) гаргаж өгөх давуу талтай.

Машиныг эзэмшигчээс нь шууд худалдан авах. Хэрэв машиныг эзэмшигчээс нь шууд худалдан авах тухай бодож байгаа бол туршилтын жолоодлого хийж үзэх нь чухал. Түүнчлэн машины засвар үйлчилгээний мэргэжилтэнд очиж үзлэг, оношлогоо хийлгэх нь чухал. Энэ нь эвдрэл гэмтэлтэй машин худалдан авах эрсдэлийг бууруулна.

Автомашины даатгал

Автомашинтай холбоотой хоёр төрлийн даатгал байдаг:

• Жолоочийн хариуцлагын даатгал. Энэ нь таны буруугаас бусдын амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд учирсан хохирлыг нөхөн төлөх даатгал юм. Харин таны машин хулгайл өртөх, эвдэрч гэмтэх зэргээр танд хохирол учирсан бол хохирлыг та өөрөө хариуцна.
• Тээврийн хэрэгслийн даатгал. Энэ нь тээврийн хэрэгсэлтэй холбоотой гэнэтийн эрсдэлээс үүсэх санхүүгийн хохирлыг нөхөн төлдөг даатгал юм. Таны машин болон түүний эд анги хулгайлагдах гэх мэт эрсдэлээс хамгаална.

Жолоочийн хариуцлагын даатгалд заавал даатгуулах ёстой. Хэрэв та жолоочийн хариуцлагын даатгалгүй машин жолоодвол таныг торгоно.

Автомашины даатгалын төлбөр, хураамж нь даатгалын нэхэмжлэлийн түүх, даатгалын хязгаарлалт, даатгуулагч, хамтран даатгуулагчийн нас болон тээврийн хэрэгсэл жолоодсон туршлага тээврийн хэрэгслийн төрөл зэрэг олон хүчин зүйлээс шалтгаалдаг. Үүнд:

Жишээ нь, саяхан жолооч болсон залуу хүний автомашины даатгал харьцангуй өндөр хураамжтай байна. Өмнө нь даатгалын компаниас нөхөн төлбөр авч байсан эсвэл үнэтэй машины даатгалын хураамж гол төлөв илүү үнэтэй байдаг.

Машинд хийсэн аливаа өөрчлөлтийн талаар даатгуулагчдаа мэдэгдэх хэрэгтэй. Хэрэв ийнхүү мэдэгдэхгүй бол даатгалын нэхэмжлэл гаргах үед тухайн нэхэмжлэлийг даатгалын гэрээний нөхцөлийн дагуу хамааралгүй гэж үзэх магадлалтай.

Хэрэв “автомашины даатгалын” гэрээний дагуу нэхэмжлэл гаргах шаардлагатай бол даатгуулагчаас төлөх нөхөн төлбөр болон таны машины засварын зардал хоёрын хооронд ямагт зөрүү гардаг.

Автомашины даатгалын зардал нь олон хүчин зүйлээс шалтгаална. Үүнд:

• Таны нас (саяхан жолооч болсон залуу хүний автомашины даатгал харьцангуй өндөр хураамжтай);
• Автомашины даатгалын гэрээний дагуу гаргасан нэхэмжлэлийн түүх;
• Автомашины загвар, төрөл, үйлдвэрлэгдсэн он (хямд машины даатгал харьцангуй хямд байдаг, учир нь ийм машин эвдэрч гэмтвэл засаж сэлбэх үйлчилгээний хөлс нь хямд байдаг);
• Таны автомашин сигнал ба автомат цоожлогч гэх мэт дохиолол хамгааллын хэрэгсэлтэй эсэх (ийм хэрэгсэл нь автомашиныг хулгайд алдагдах эрсдtлийг бууруулдаг учраас даатгалын төлбөр харьцангуй бага байдаг);
• Таны машины жилд явсан километр;
• Машинаа тавьдаг газар;
• Таны гэрийн байршил;
• Машины зээлтэй эсэх;
• Даатгалыг ямар нөхцөл, хязгаарлалттайгаар авахыг хүсч буй гэх мэт.